Inleiding Annotatierichtlijn
In deze inleiding op de Annotatierichtlijn komen de volgende onderwerpen aan bod:
Wat kun je met de Annotatierichtlijn
Wat kun je niet met de Annotatierichtlijn
Tips bij gebruik van deze Annotatierichtlijn
Meteen aan de slag?:
Wat kun je met de Annotatierichtlijn
Deze Annotatierichtlijn is voor iedereen die te maken heeft met het opstellen van (een besluit over) een omgevingsdocument: van planjurist tot regelanalist en van medewerker bevoegd gezag of adviesbureau tot geo-specialist. Ook als je bijvoorbeeld software ontwikkelt voor omgevingsdocumenten, biedt de Annotatierichtlijn handige achtergrondinformatie.
In deze Annotatierichtlijn leggen we uit hoe je een omgevingsdocument digitaal toegankelijk kunt maken voor alle gebruikers van het Omgevingsloket. Je doet dat door je omgevingsdocument in je plansoftware te verrijken met kenmerken. De kenmerken die je toevoegt heten annotaties.
De kennis die je nodig hebt om met de Annotatierichtlijn aan de slag te kunnen bestaat uit basiskennis. Je moet weten hoe je een omgevingsdocument met regels opstelt, wat de regels inhouden en je hebt basiskennis nodig van de standaard voor omgevingsdocumenten. Het is niet noodzakelijk om alle toepassingsprofielen (TPOD’s) van de verschillende omgevingsdocumenten te kennen; je moet wel kunnen werken met het profiel dat van toepassing is op jouw document. Op www.geonovum.nl/omgevingswet/STOPTPOD staan ze op een rij.
Door annotaties toe te voegen aan je omgevingsdocument, kan de inhoud van je document gelezen worden door de software van het Omgevingsloket. Het zorgt ervoor dat je document op de juiste manier – inhoudelijk, juridisch en visueel - wordt omgezet naar informatie op de kaart en andere onderdelen van het Omgevingsloket. De annotaties representeren de kern van de juridische inhoud van iedere regel.
Gebruikers van het Omgevingsloket kunnen dankzij de annotaties op de kaart zien welke regels op een locatie gelden. Ook kunnen ze eenvoudig nagaan of een vergunning of melding nodig is voor een initiatief. Vervolgens kunnen ze – als dat van toepassing is – een vergunningaanvraag starten of een melding doen. De juiste annotaties zorgen ook dat de gebruiksvriendelijkheid van het Omgevingsloket verbetert.
Ook zorgen de annotaties ervoor dat de informatie automatisch benut kan worden door andere softwaretoepassingen. Dit noemen we het Open Stelsel voor Derden. In de huidige versie van de Annotatierichtlijn is hier nog niet veel aandacht voor. Dat zal in een volgende versie meer worden.
Het resultaat van het goed toepassen van de Annotatierichtlijn is een toegankelijk, begrijpelijk en gebruiksvriendelijk Omgevingsloket. Op de kaart zie je dat ook aan de kleur, vulling, arcering, transparantie, randstijl plus legenda. De locaties hebben op die manier duiding gekregen voor de gebruiker. De gebruiker kan zien welke regels waar gelden. Ook kunnen dankzij de annotaties andere onderdelen van het Omgevingsloket gerealiseerd worden, zoals de vergunningcheck en de aanvraagformulieren.
Wat kun je niet met de Annotatierichtlijn
Allereerst is deze Annotatierichtlijn niet gericht op alle type omgevingsdocumenten, maar alleen op omgevingsdocumenten met artikelstructuur.
De richtlijn is niet gemaakt voor vormvrije documenten zoals omgevingsvisies en programma’s, hoewel sommige richtlijnen ook daar bruikbaar zijn. Verder komt annoteren van tijdelijk regelingdelen alleen in een aantal algemene richtlijnen aan bod. Tijdelijk regelingdelen zijn onderdelen van de regeling van een omgevingsplan of omgevingsverordening die niet afkomstig zijn uit een wijzigingsbesluit, maar uit een voorbereidingsbesluit, reactieve interventie of projectbesluit. De Annotatierichtlijn gaat dus niet uitputtend in op het annoteren van die tijdelijk regelingdelen.
Ook gaat de Annotatierichtlijn niet over de bruidsschat. Als de bruidsschatregels omgezet worden in eigen regels, dan is de Annotatierichtlijn uiteraard wel te gebruiken. Deze Annotatierichtlijn is ook geen leidraad voor hoe je van bruidsschat naar een volledig eigen omgevingsplan komt.
Verder gaat de richtlijn niet over de structuur of inhoudsopgave van het omgevingsdocument.
Een ander aandachtspunt betreft de software die je gebruikt bij het opstellen van een omgevingsdocument. De Annotatierichtlijn is geen handleiding voor plansoftware. Per softwarepakket kunnen er bovendien verschillen zijn in de gebruikte terminologie. De termen uit deze Annotatierichtlijn en de standaard zijn dus niet altijd 1-op-1 terug te vinden in de software. Mocht dat verwarring geven en kom je er niet uit, neem dan contact op met de helpdesk van het softwarepakket dat je gebruikt.
Verder is het goed om te weten dat de Annotatierichtlijn geen herhaling is van de standaard. Wil je precies weten wat in de TPOD-standaard staat, kijk dan op www.geonovum.nl/omgevingswet/STOPTPOD.
Tot slot is de Annotatierichtlijn ook geen stappenplan. Je past niet eerst richtlijn 1 toe, daarna 2, etc. In de praktijk zul je de verschillende richtlijnen veelal tegelijkertijd toepassen. Deze Annotatierichtlijn is meer een leermodule of naslagwerk om je omgevingsdocument zowel juridisch als inhoudelijk geschikt te maken voor het Omgevingsloket.
Tips bij gebruik van deze Annotatierichtlijn
De Annotatierichtlijn bestaat uit twee onderdelen: de richtlijnen zelf en de voorbeelden. Allereerst geeft elke richtlijn aan wat je moet doen en wat je niet moet doen (voor zover dat bij een richtlijn van toepassing is) met daaronder een toelichting. Soms gaat een richtlijn in op wat je eventueel kunt doen in bepaalde situaties.
Ook staat bij veel richtlijnen een verwijzing naar voorbeelden. Je kunt dan zien wat het effect is van het toepassen van kenmerken in je omgevingsdocument, zoals aangegeven in de richtlijn. Werk je liever andersom en wil je starten met visuele voorbeelden? Begin dan bij de voorbeelden en lees daarna de uitleg van de bijbehorende annotatierichtlijn. Bij de voorbeelden wordt aangegeven welke richtlijn(en) in het voorbeeld is gevisualiseerd.
Om snel van richtlijn naar voorbeeld of andersom te kunnen springen, zijn tussen voorbeelden en richtlijnen links aangebracht. Je vindt deze links onder de kopjes:
- Voorbeelden bij deze richtlijn:
- Dit voorbeeld hoort bij:
Daar waar bij de richtlijnen of de voorbeelden gerefereerd wordt aan een specifieke term uit de standaard is het betreffende woord cursief gemaakt en heeft het een Hoofdletter. Het annoteren is nauw gekoppeld aan die termen. Bij de gewone betekenis van hetzelfde woord, doen we dat niet, zoals in de zin ‘De activiteit huis bouwen leg je vast met de annotatie Activiteit.’ Door consequent de termen uit de standaard aan te houden, zorgen we dat iedereen dezelfde woorden gebruikt voor dezelfde begrippen.
De Annotatierichtlijn geeft een advies over de toepassing van de standaard en de toepassingsprofielen. De standaard zelf biedt meer ruimte dan de richtlijn. Afwijken van de richtlijn is daarmee niet per se fout.
Je zult merken dat er een relatie is tussen de structuur van je omgevingsdocument en het annoteren. Hoe je omgevingsdocument is gestructureerd, heeft consequenties voor het annoteren.
Vragen?
Je krijgt in deze Annotatierichtlijn dus praktische handvatten en tips om gericht aan de slag te gaan. Als je de richtlijnen goed toepast en je document de juiste kenmerken geeft, is je omgevingsdocument ‘technisch’ gereed voor het Omgevingsloket.
Weet dat deze Annotatierichtlijn en de voorbeelden levende documenten zijn. We vullen het aan, verbeteren het waar mogelijk of zorgen voor extra uitleg. We komen dan met een nieuwe versie. Kom je er niet uit of heb je andere vragen? Neem contact op met het team van de Service Desk Omgevingswet Standaarden. Voor meer gedetailleerde uitleg kun je ook het relevante toepassingsprofiel raadplegen.
Tot slot veel dank aan alle gemeenten, provincies, waterschappen en het Rijk die al vroeg aan de slag zijn gegaan met het annoteren van omgevingsdocumenten. Jullie ervaring en praktijkvoorbeelden in het Omgevingsloket – enkele daarvan zijn opgenomen in de voorbeelden – vormen een waardevolle basis voor het leren van en met elkaar. Ook helpt het om te laten zien hoe het toepassen van de richtlijnen werkt. Samen werken we aan een digitaal toegankelijk Omgevingsloket.