Annoteren is het toevoegen van gegevens aan (onderdelen van) besluiten en regelingen, gegevens die die besluiten en regelingen machineleesbaar maken.
Het doel van annoteren
Annoteren maakt het mogelijk dat initiatiefnemers informatie op maat kunnen krijgen. Waar voorheen een volledig besluit doorgenomen moest worden bestaat nu de mogelijkheid onderdelen van het besluit bepaalde kenmerken mee te geven. Deze kenmerken zorgen dat bijvoorbeeld gefilterd kan worden op bepaalde onderwerpen of dat locaties een extra duiding krijgen zoals bijvoorbeeld een beperkingengebied.
Om annoteren goed te begrijpen is uitleg omtrent de samenhang van informatie nodig. Een omgevingswetbesluit wordt namelijk uit twee onderliggende standaarden opgebouwd. Ten eerste moet een besluit aan de landelijke voorziening bekendmaken en beschikbaarstellen (hierna de LVBB) aangeboden worden. Hierin wordt de tekst en het gebied waar het hele besluit werking heeft (het werkingsgebied) vastgelegd. Hiervoor is de STOP standaard van belang. Dit wordt tevens het ‘wettelijk spoor’ genoemd. De LVBB distribueert vervolgens informatie naar een aantal portalen zodat een publicatie in bijvoorbeeld de Staatscourant kan plaatsvinden. Een van deze distributies gaat richting de DSO viewer. Hierbij worden echter niet de besluitteksten zelf maar verwijzingen er naartoe verzonden. Deze verwijzingen die de brug tussen LVBB en de viewer maken zijn vastgelegd in het Informatiemodel Omgevingswet (hierna IMOW) door middel van de objecten Regeltekst (artikelstructuur) en Tekstdeel (vrijetekst structuur). Dit zorgt ervoor dat een locatie of filtermogelijkheid in de viewer gekoppeld wordt bijbehorende teksten in de LVBB. Dit wordt ook wel het servicespoor genoemd.
Een werkbare voorziening voor eindgebruikers is dus sterk afhankelijk van de mate waarin besluiten door opstellers voorzien worden van annotaties.
Soorten annotaties
Zoals in voorgaand hoofdstuk benadrukt is zijn annotaties belangrijk voor een goede vindbaarheid van informatie. Hierin zijn echter twee soorten te onderscheiden:
Structuur annotatie
De structuur annotatie helpt informatie te clusteren door het besluit of in sommige gevallen zelfs tussen verschillende besluiten. Hieronder staan de verschillende structuur-annotaties en beoogde werking kort opgesomd.
- Thema > Zorgt dat er een label aan de tekst geplakt wordt zoals bijv. Externe Veiligheid. De waarden hiervoor zijn vastgelegd in een waardelijst zodat uniformiteit in gebruik ontstaat. Hierdoor is het tevens mogelijk te filteren in de viewer wanneer iemand alle informatie over bijv. Externe Veiligheid wil weten. Om voldoende diversiteit te creëren is tevens een subthema mogelijk om informatie verder te specificeren
- Hoofdlijn > Zorgt ervoor dat de rode draad binnen een document herkenbaar wordt. Wanneer bijv. energietransitie op verschillende plekken in een besluit terugkomt kunnen de teksten door middel van hoofdlijn aan elkaar gerelateerd worden.
Locatiegebonden annotatie
Locatiegebonden annotaties verbinden de tekst aan een bepaalde locatie en kunnen hier andere kenmerken aan toevoegen zodat duidelijk wordt welke mogelijkheden een locatie heeft.
- Locatie > de simpelste vorm is om een alleen een locatie toe te voegen aan een tekst. Hierdoor weet een initiatiefnemer welke tekst betrekking heeft op welke locatie
- Gebiedsaanwijzing > bij een gebiedsaanwijzing wordt een kenmerk meegegeven aan een locatie. Bijv. beperkingengebied of aandachtsgebied. Dit geeft meer context over hoe het bevoegd gezag een gebied kenmerkt.
Omdat de toepassing per omgevingswetbesluit anders kan zijn staan alle mogelijkheden gedetailleerd uitgeschreven in een van de verschillende ToepassingsProfielen OmgevingsDocument (hierna TPOD) welke te vinden zijn op de website van Geonovum.
Toepassen van annoteren
Een tekstdeel kun je annoteren met een (of meerdere) van bovenstaande inhoudelijke annotaties. Een annotatie kan -in inhoudelijke zin- betrekking hebben op een heel tekstdeel of, indien gewenst, op een onderdeel daarvan. In technische zin zal een annotatie echter gekoppeld worden op het niveau van de divisie. Elke annotatie verwijst naar de identificatie van het tekstdeel.
Schematische weergave annoteren tekstdeel
In het DSO-LV zal bij bevraging altijd de volledige divisie als resultaat worden weergegeven en niet de individuele formele inhoud. Op deze manier wordt de volledige context getoond inclusief alle koppen.