Het programma is een beleidsdocument gericht op het uitwerken en vormgeven van beleid over (onderdelen van) de fysieke leefomgeving. Een programma bevat voor een of meer onderdelen van de fysieke leefomgeving:
- een uitwerking van het te voeren beleid voor de ontwikkeling, het gebruik, het beheer, de bescherming of het behoud daarvan
- maatregelen om aan een of meer omgevingswaarden te voldoen of een of meer andere doelstellingen voor de fysieke leefomgeving te bereiken
Een programma kan worden opgesteld voor sectorale, domein-specifieke aspecten van de fysieke leefomgeving en/of gericht op geografische (deel)gebieden die multi-sectoraal behandeld worden in het programma. Voor iedere bestuurslaag zijn er verplichte programma’s; die verplichtingen vloeien voort uit Europese richtlijnen. Hiernaast zijn er programma’s die onder voorwaarden verplicht zijn: programma’s die opgesteld moeten worden als bepaalde omgevingswaarden overschreden worden of dreigen overschreden te worden.
Hiernaast bestaan er ook vrijwillige programma’s. Bevoegd gezagen kunnen zelf bepalen of een dergelijk vrijwillig programma wordt opgesteld. Een specifieke vorm van een vrijwillig programma is het programma met programmatische aanpak. Dit is een programma waarmee de toelaatbaarheid van specifieke activiteiten (projecten en andere initiatieven) kan worden beoordeeld. Een programma met programmatische aanpak is vooral bedoeld om in complexe situaties met veel nieuwe ontwikkelingen die beleidsdoelstellingen onder druk zetten die beleidsdoelstellingen toch te kunnen blijven behalen, waarbij gebruik gemaakt kan worden van gebruiksruimte of ontwikkelingsruimte.
Een programma kan voor een bepaalde periode vastgesteld worden. Na deze periode wordt een nieuw(e) (versie van het) programma opgesteld voor een opvolgende periode. Het kan echter ook tussentijds, binnen een programmaperiode, bijv. vanwege ontwikkelingen in stadia van de beleidscyclus, gewijzigd worden.