Een omgevingsnorm is een norm over de fysieke leefomgeving die in een kwantitatieve of kwalitatieve waarde wordt uitgedrukt en die niet onder een omgevingswaarde valt, zoals bedoeld in afdeling 2.3 van de Omgevingswet. De term omgevingsnorm komt niet in de Omgevingswet voor. Deze term is geïntroduceerd door de STOP/TPOD-standaard. Voorbeelden zijn maximum bouwhoogte, maximum aantal parkeerplaatsen etc. Aan de normen die de standaarden omgevingsnorm noemen, stelt de Omgevingswet niet de eisen die aan een omgevingswaarde worden gesteld en zij hebben dus ook niet de gevolgen die een omgevingswaarde heeft. De normen die de standaarden omgevingsnorm noemen zijn wel bindend voor burgers en bedrijven. Als de omgevingsnorm in een instructieregel is vastgesteld, dan is deze bindend voor een ander bevoegd gezag.
Ieder van de vier bevoegd gezagen kan regels over omgevingsnormen stellen. Die regels kunnen gesteld worden in een instrument dat zijn basis vindt in de Omgevingswet: Algemene Maatregel van Bestuur & Ministeriële Regeling (Rijk), omgevingsverordening (provincies), waterschapsverordening (waterschappen) en omgevingsplan (gemeenten). Daarnaast kan het projectbesluit ook nog wijzigingen aanbrengen op het omgevingsplan.
Hoe annoteer je een omgevingsnorm?
Voorbeeld omgevingsnorm: maximale bouwhoogte
Hieronder geven we een voorbeeld van wat jij moet aangeven bij een regel over een omgevingsnorm met betrekking tot de maximum bouwhoogte van een bedrijfsgebouw.
Conceptuele weergave van een minimaal geannoteerde regel over een omgevingsnorm
- Type regel: om welk type regel gaat het?
Er zijn drie typen regels die je kunt kiezen. Een regel voor iedereen, een instructieregel of een omgevingswaarderegel. Een instructieregel is gericht aan een ander instrument of taakbevoegdheid en een omgevingswaarderegel wordt altijd gekozen als er een omgevingswaarde wordt vastgesteld in de regel. Een omgevingswaarderegel is zelfbindend voor het bestuursorgaan dat de omgevingswaarde vaststelt. Een regel over een omgevingsnorm kan alleen voorkomen in een regel voor iedereen of een instructieregel. Alle regels binnen een artikel moeten van hetzelfde type zijn. In dit voorbeeld betreft het een regel voor iedereen.
- Locatie: op welke locatie is deze regel van toepassing?
Om de raadpleger via het Omgevingsloket van de juiste informatie te voorzien, is het noodzakelijk om aan te geven waar de regel van toepassing is. Geef hiervoor aan op welke locatie deze regel van toepassing is door de ID van de locatie op te nemen in de machineleesbare tekst. In de plansoftware zal dit bij een koppeling tekst-locatie onder water gebeuren. Je zien geen ID's in de tekst aan de voorkant.
- Idealisatie: is de begrenzing van de locatie exact of indicatief bedoeld voor deze regel?
Als je hebt aangegeven op welke locatie deze regel van toepassing is, kun je vervolgens met de idealisatie aangeven of de begrenzing van de locatie voor déze regel exact of indicatief geïnterpreteerd moet worden. Dit attribuut zegt dus iets over de begrenzing van de locatie voor díe specifieke regel. Indicatief kan bijvoorbeeld gebruikt worden wanneer de begrenzing van de locatie bepaald is op basis van een berekening of wanneer een locatie bedoeld is als indicatie of zoekzone voor de plek voor een toekomstige ontwikkeling: pas later wordt de daadwerkelijke plek bepaald. Bij een berekening kan de marge nog aangegeven worden met hoeveel meters er afgeweken kan worden. In dit voorbeeld kiezen we voor de idealisatie exact, omdat de begrenzing van het centrumgebied zonder marges is vastgesteld.
Dankzij het annoteren van de ‘idealisatie’ en het aangeven van de bijbehorende ‘locatie’ is precies duidelijk waar de regel van toepassing is en hoe de locatie in combinatie met de regel geïnterpreteerd kan worden. De raadpleger kan nu in het Omgevingsloket op een plek in de kaart prikken en ziet dan dat artikel 2.16 daar van toepassing is en voor wie. Hij moet echter nog steeds de tekst lezen en correct interpreteren om te weten dat het om een omgevingsnorm gaat en welke omgevingsnorm het betreft. Ook kan de raapleger op deze manier niet via de presentatie op de kaart zien dat hier een regel over een omgevingsnorm geldt.
Wat kan je nog meer doen om de norm goed vindbaar en zichtbaar te maken?
Je kunt ervoor zorgen dat een raadpleger over meer informatie beschikt tijdens het oriënteren in het Omgevingsloket. Door de omgevingsnorm te annoteren, kan deze gepresenteerd worden op de kaart en is het mogelijk om te zoeken en te filteren op trefwoorden of categorieën.
In onderstaand voorbeeld is uitgewerkt welke informatie hiervoor geannoteerd moet worden.
Conceptuele weergave van een regel over een omgevingsnorm met een kwalitatief geannoteerde normwaarde
- Naam: geef de omgevingsnorm een naam.
Dit is de naam van de omgevingsnorm waar de regel over gaat. Je bent vrij in de keuze van de naam van de omgevingsnorm. De naam van de omgevingsnorm kan letterlijk in de regel terug te vinden zijn (expliciet), maar het is ook mogelijk dat de omgevingsnorm impliciet wordt gedefinieerd in de tekst van de regel.
De naam van de omgevingsnorm die wordt geannoteerd, zal in het Omgevingsloket ook de naam zijn waarop gezocht en gefilterd kan worden. Hier moet bij de naamgeving rekening mee gehouden worden. Daarom wordt geadviseerd om een logische en eenduidige naam te annoteren.
- Omgevingsnormgroep: geef aan in welke omgevingsnormgroep deze valt.
Hier geef je aan in welke omgevingsnormgroep de omgevingsnorm valt. De omgevingsnormgroep kies je uit een limitatieve waardelijst. Dit betekent dat er een vastgestelde lijst is van omgevingsnormgroepen die je kunt kiezen. De mogelijke omgevingsnormgroepen vind je in de stelselcatalogus. De lijst van mogelijke omgevingsnormgroepen zal uiteindelijk geïntergreerd zijn in de planmaaksoftware.
Voor de presentatie in een kaartbeeld is de omgevingsnormgroep bepalend. Het attribuut groep bepaalt namelijk met welke symboliek (kleur/arcering) de locatie waar de regel geldig is, in een kaartbeeld wordt weergegeven. De omgevingsnormgroep staat in de symbolisatietabel waaraan een symbolisatie is gekoppeld, deze symbolisatie wordt op de kaart als verbeelding van de omgevingsnorm getoond.
Het is mogelijk om de standaard presentatie toe te laten passen, maar je kunt ook kiezen voor een afwijkende presentatie. Meer informatie over de presentatie in kaartbeeld vind je op de pagina Presenteren in deze wegwijzer.
- Normwaarde: geef aan of het een kwalitatieve of kwantitatieve normwaarde betreft; en geef de waarde en eventuele eenheid aan.
In bovenstaand voorbeeld is de vastgestelde waarde van de normwaarde in woorden beschreven in het artikel (de regeltekst). Zodra je ervoor kiest om de waarde in de regeltekst in woorden te beschrijven, kies je bij het annoteren voor een kwalitatieve normwaarde en verwijs je in het veld waarde naar de regeltekst, door daar 'zie regeltekst' in te vullen. Door op deze manier te annoteren, zorg je ervoor dat de normwaarde in een kaartbeeld gepresenteerd kan worden en dat de raadpleger begrijpt dat hij het artikel moet lezen om te weten welke normwaarde het bevoegd gezag heeft vastgesteld.
Bovenstaand voorbeeld laat zien hoe je een regel over een omgevingsnorm met één normwaarde kunt annoteren. Het is echter ook mogelijk dat in de regel over de omgevingsnorm meerdere locaties met hun bijbehorende specifieke normwaarden worden vastgesteld. Als je de raadpleger in dit geval makkelijker inzicht wil geven in de specifieke normwaarden voor verschillende locaties door middel van interactie met de kaart, dan kun je de locaties met hun bijbehorende normwaarden vastleggen in een geografisch informatieobject. In de tekst van het artikel kun je dan verwijzen naar het betreffende informatieobject. Ook als je voor deze manier kiest, moet je het type regel en de idealisatie aangeven, en de naam en groep van de omgevingsnorm vastleggen. Onderstaande verbeelding laat zien wat jij in dit geval moet doen.
Conceptuele weergave van een regel over een omgevingsnorm met meerdere geannoteerde locaties en normwaarden
En wat kan je tot slot doen?
Een raadpleger kan zich, met behulp van de acties uit 1 t/m 6, oriënteren in het Omgevingsloket. Hij kan filteren op omgevingsnormen, kan op zijn locatie zien welke regels er van toepassing zijn en kan de omgevingsnormen terugzien op de kaart (gepresenteerd op basis van de omgevingsnormgroep). Tot slot is het ook mogelijk om een thema of gerelateerde regeltekst toe te voegen.
Conceptuele weergave van een regel over een omgevingsnorm waarbij ook het thema is geannoteerd
- Geef aan welk thema het betreft.
Het toevoegen van een thema aan de regel heeft effect op het zoeken en filteren in het Omgevingsloket. Alle bevoegde gezagen kunnen hun beleid en regels annoteren met een thema, dit is een tekstgebonden attribuut. Dit betekent dat het regels en beleid van alle omgevingsdocumenten doorzoekbaar maakt, maar het geen effect heeft op de presentatie in de kaart. Het thema kun je kiezen uit de uitbreidbare waardelijst. De uitbreidbare waardelijst is gevuld met waarden waaruit gekozen kan worden. Wanneer een gewenste waarde niet op de lijst voorkomt, kun je zelf een waarde definiëren. Deze waarde wordt niet opgenomen in de waardelijst.
- Geef aan welke andere regeltekst relevant is in relatie tot deze regeltekst.
Het is mogelijk om het artikel of lid (=regeltekst) aan een andere regeltekst te relateren. De relatie kan worden gemaakt tussen twee regelteksten binnen hetzelfde omgevingsdocument, maar ook naar een regeltekst van een ander omgevingsdocument (mits deze al bestaat). Het is niet mogelijk om iets over de aard van de relatie vast te leggen. Dit moet duidelijk blijken uit de tekst.
Als in het artikel regels over een omgevingsnorm worden gesteld in combinatie met regels over een activiteit, dan is het mogelijk om ook de activiteit te annoteren.
Je kunt in combinatie met de omgevingsnorm, of in combinatie met de omgevingsnorm én de activiteit ook een gebiedsaanwijzing annoteren als dat gewenst is.
Bovenstaande stappen geven inzicht in hoe de standaard bedoeld is, de exacte werking van de plansoftware kan afwijken.
Lees voor meer informatie over hoe je een activiteit en een gebiedsaanwijzing annoteert verder op onderstaande pagina's:
Als de regel over de omgevingsnorm in een instructieregel is vastgesteld, moet je daarvoor nog een aantal zaken annoteren om die informatie inzichtelijk te maken in het Omgevingsloket. Uitleg over welke gegevens je in dat geval moet of kunt toevoegen, vind je op onderstaande pagina:
- Hoe annoteer ik een instructieregel (alleen voor rijk en provincie).
Verder lezen
Voor meer informatie over de omgevingsdocumenten waarin regels over een omgevingsnorm vastgesteld kunnen worden, zie de volgende pagina’s: